سایت تخصصی پزشکی دکتر محسن فلکیان

از بین رفتن غضروف مفصلی می تواند در سمت داخل زانو، خارج زانو و یا در زیر کشکک اتفاق افتد. در هر قسمت از مفصل که این عارضه اتفاق افتد، با احساس درد همراه خواهد بود. میزان دردی که بیمار احساس می نمایید، متناسب با میزان از دست دادن زانو می باشد. هر چقدر غضروف مفصل زانو بیشتر از بین برود دچار تغییر شکل می شود و این تغییر شکل زانو علاوه بر درد یکی از علائم آرتروز زانو می باشد. لذا آرتروز زانو با درد شروع می شود و می تواند منجر به تغییر شکل مفصل نیز شود.

آیا هر دردی در زانو نشانه آرتروز است؟

یکی از مهم ترین شکایاتی که بیماران مبتلا به آرتروز به اطلاع متخصص ارتوپدی می رسانند، درد زانو می باشد. درد زانو به دلایل و علل مختلفی ایجاد می شود. این مسئله مهم است که بدانید بسیاری از درد های زانو به دلیل آرتروز و از بین رفتن مفصل غضروفی نیست، که در مواردی مشاهده شده علت دردهای زانو به خاطر نرم شدن غضروف های مفصلی می باشد. تفاوت نرم شدن غضروف مفصلی با آرتروز بدین صورت است که نرم شدن غضروف قابل درمان بوده و شخص پس از درمان یک غضروف و مفصل کاملا طبیعی خواهد داشت در حالی که در آرتروز غضروف کاملا تحلیل می رود و نمی توان آن را مجددا بازگرداند.

درمان آرتروز زانو

درمان بیماری آرتروز زانو با توجه به وضعیت جسمی بیمار و صلاح دید پزشک متفاوت می باشد. درمان های تجویز شده از سوی متخصص ارتوپدی به تسکین درد و تورم ناشی از این اختلال، توانایی انجام کارهای روزانه و بهبود کیفیت زندگی کمک می کند. اقدامات درمانی با توجه به سوابق پزشکی بیمار، میزان درد و تاثیر این عارضه بر زندگی روزانه بیمار در نظر گرفته می شود.

در بیشتر موارد، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی، به بهبود علائم آرتروز زانو کمک می کند. در این مقاله به بررسی اقدامات درمانی آرتروز زانو می پردازیم.

انتخاب سبک زندگی سالم

تغییر در سبک زندگی، یکی از فاکتورهای مهم در بهبود علائم آرتروز زانو می باشد. رعایت مواردی از قبیل:

• اهمیت دادن به ورزش

ورزش کردن از جمله مواردی است که به افراد مبتلا به آرتروز زانو توصیه می شود، چرا که مزایای زیر را به همراه دارد:

– کمک به کاهش وزن و برداشته شدن فشار و استرس از روی مفصل درگیر
– بهبود دامنه حرکتی
– افزایش قوای عضلانی
– کاهش درد و تورم مفصل

بسیای از متخصصین ارتوپدی انجام تمرینات ایروبیک مانند دوچرخه سواری، پیاده روی و شنا را به بیماران خود پیشنهاد می دهند. آب درمانی نیز به تسکین علائم و کاهش درد ناشی از آرتروز زانو کم می کند. در صورتی که شدت علائم آرتروز زانو زیاد باشد، باید از انجام فعالیت هایی مانند دویدن دوری شود.

• حفظ وزن بدنی سالم و متعادل

افراد مبتلا به آرتروز زانو که از اضافه وزن و چاقی رنج می برند، باید وزن خود را به حد سالم و متعادل برسانند تا با کاهش فشار وارده به زانو، شاهد تسکین علائم آرتروز باشیم. جهت حفظ وزن بدنی ایده آل، بیمار باید رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشد و موارد زیر را رعایت کند:

– مصرف هر چه بیشتر میوه و سبزیجات، پروتئین، کربوهیدرات و چربی
– محدود کردن مصرف مواد قندی و چربی های اشباع
– مصرف ماهی در طول هفته
– دوری از مصرف غذاهای سرخ کردنی
– عدم مصرف گوشت قرمز بیشتر از دو مرتبه در هفته

• انجام حرکات کششی

انجام حرکات کششی و یوگا، به تسکین علائم ناشی از آرتروز زانو کمک می کند.

مصرف داروهای تجویز شده از سوی پزشک

در بسیاری از موارد، مصرف داروهای تجویز شده از سوی پزشک به تسکین علائم آرتروز زانو کمک می کند. داروهایی از قبیل:

– استامینوفن، که خط اول درمان دارویی است و به کاهش درد خفیف کمک می کند. ممکن است بعد از مصرف این دارو عوارضی مانند تهوع و یا معده درد مشاهده شود.

– داورهای ضد التهابی و غیر استروئیدی، در صورتی که با مصرف استامینوفن تغییری در میزان درد بیمار مشاهده نشود، مصرف داروهایی مانند ناپروکسن و یا ژلوفن برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی از جمله اقداماتی است که به تقویت قوای عضلانی، انعطاف پذیری عضلات و بهبود دامنه حرکتی کمک می کند. این اقدام درمانی از میزان درد حین انجام کارهای روزانه مانند پیاده روی و یا استحمام کم می کند.

تزریق استروئیدها

کورتون از جمله استروئیدهایی است که مستقیما به مفصل زانو تزریق می شود. تزریق استروئید به تسکین درد و کاهش تورم ناشی از آرتروز زانو کمک می کند. از آن جایی که ممکن است این تزریق به غضروف آسیب وارد کند، انجام آن سه یا چهار مرتبه در طول سال و برای هر زانو توصیه می شود.

درمان آرتروز زانو با ورزش

آرتروز به معنای از بین رفتن غضروف مفصلی می باشد، اما سوال مهم این است که درمان آرتروز زانو چیست؟ این بیماری درمان های متعددی دارد. ولی ما تصمیم داریم به تقش ورزش در درمان آرتروز بپردازیم. هر چه عضلات اطراف مفصل مبتلا به آرتروز قوی تر باشد، از پیشرفت آرتروز در آن مفصل جلوگیری می شود و در واقع از آن مفصل محافظت می کند. بنابراین افرادی که مبتلا به این بیماری هستند باید سعی کنند برخلاف تصور عموم که استراحت و کم تحرکی کمکی به درمان می نمایید، فعالیت های متناسب با آرتروز مفصل افزایش دهند.

جراحی مفصل زانو

در صورتی که با رعایت اقدامات درمانی گفته شده، تغییری در بهبود علائم این اختلال مشاهده نشود، جراحی در نظر گرفته خواهد شد. گزینه های جراحی عبارتند از:

– جراحی آرتروسکوپی، روشی با کمترین میزان تهاجم که معمولا به بیماران زیر چهل سال توصیه می شود. بسیاری از بیماران از تسکین درد بلافاصله بعد از جراحی، رضایت کامل دارند.

– استئوتومی، روش جراحی که شامل برش استخوان و در نهایت برداشته شدن فشار از روی مفصل درگیر و هم ترازی استخوان ها می باشد. این جراحی عمدتا برای بیماران زیر پنجاه سال که از لحاظ بدنی فعال هستند و استخوان ها در زاویه صحیح قرار نگرفته اند، انجام می شود.

– جراحی تعویض مفصل، جراحی پیچیده ای که در آن، مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین مفصل آسیب دیده می شود. هدف از انجام این جراحی، تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی بیمار می باشد. جراحی تعویض مفصل زانو، به بیمارانی که اضافی وزن و یا استخوان های ضعیف دارند، توصیه نمی شود.

یکی از مهم ترین نکات در خصوص آرتروز زانو، تعیین بهترین گزینه درمان می باشد. در صورتی که علائم این اختلال در ابتدا خفیف باشد، به مرور شاهد تشدید علائم خواهیم بود، به خصوص اگر اقدام درمانی مناسبی در نظر گرفته نشده باشد.

با رعایت اقدامات درمانی توصیه شده از سوی پزشک، از شدت علائم ناشی از آرتروز زانو کاسته می شود و کیفیت زندگی بیمار نیز بهبود خواهد یافت.

جراحی مفصل زانو

در صورتی که با رعایت اقدامات درمانی گفته شده، تغییری در بهبود علائم این اختلال مشاهده نشود، جراحی در نظر گرفته خواهد شد. گزینه های جراحی عبارتند از:

– جراحی آرتروسکوپی، روشی با کمترین میزان تهاجم که معمولا به بیماران زیر چهل سال توصیه می شود. بسیاری از بیماران از تسکین درد بلافاصله بعد از جراحی، رضایت کامل دارند.

– استئوتومی، روش جراحی که شامل برش استخوان و در نهایت برداشته شدن فشار از روی مفصل درگیر و هم ترازی استخوان ها می باشد. این جراحی عمدتا برای بیماران زیر پنجاه سال که از لحاظ بدنی فعال هستند و استخوان ها در زاویه صحیح قرار نگرفته اند، انجام می شود.

– جراحی تعویض مفصل، جراحی پیچیده ای که در آن، مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین مفصل آسیب دیده می شود. هدف از انجام این جراحی، تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی بیمار می باشد. جراحی تعویض مفصل زانو، به بیمارانی که اضافی وزن و یا استخوان های ضعیف دارند، توصیه نمی شود. یکی از مهم ترین نکات در خصوص آرتروز زانو، تعیین بهترین گزینه درمان می باشد. در صورتی که علائم این اختلال در ابتدا خفیف باشد، به مرور شاهد تشدید علائم خواهیم بود، به خصوص اگر اقدام درمانی مناسبی در نظر گرفته نشده باشد. با رعایت اقدامات درمانی توصیه شده از سوی جراح زانو خوب، از شدت علائم ناشی از آرتروز زانو کاسته می شود و کیفیت زندگی بیمار نیز بهبود خواهد یافت.